Trends woningmarkt: het politieke dak lekt

Op nummer 8 in de top 10 trends voor de woningmarkt: Het politieke dak lekt. De politiek voelt dat de woningmarkt toe is aan vernieuwing. De groep woningzoekenden die in ongewenste woonsituaties terecht komen wordt steeds zichtbaarder.

Ook in de media is volop aandacht voor de toenemende woningnood. Dit maakt het noodzakelijk voor politiek en bestuur om in te grijpen in de woningmarkt. Rijksoverheid en lokale overheden zien zich genoodzaakt aanbod te vergroten, betaalbaarheid te verbeteren en de positie van kwetsbare groepen te versterken. Wonen is het huidige verkiezingsthema waarop politieke partijen zich gaan onderscheiden.

Woningtekort onhoudbaar geworden

De situatie op de woningmarkt is onhoudbaar. Toch is daar te weinig tegen gedaan in de afgelopen jaren. Maatregelen als versobering van de hypotheekrenteaftrek of het terugdraaien van de verhuurderheffing voor woningcorporaties zijn gevoelige issues en konden rekenen op weinig politiek draagvlak. De huidige crisis op de woningmarkt geeft de politiek momentum om in te grijpen; een kans die met twee handen wordt aangepakt.

De problematiek kan niet alleen decentraal worden opgelost, de Rijksoverheid neemt daarom een sturende rol in de bouwopgave. Er komt meer ruimte voor uitleglocaties door aanwijzing van bouwlocaties à la Vinex, normen voor hypotheekverstrekking worden in toenemende mate maatwerk en de grondprijs blijkt de sleutel tot betaalbaarheid. In oververhitte woningmarktregio’s grijpen overheden in met invoering van maatregelen, zoals een woonplicht en anti-speculatiebedingen, om woningen beschikbaar te houden voor eigen inwoners.

Bewoners nemen het heft in eigen handen

Om de woningnood in Amsterdam tegen te gaan, neemt een groep bewoners zelf het heft in handen. Ze bouwen hun eigen deel van een woonwijk, genaamd de Warren. De Warren is een ambitieus concept, gebaseerd op de principes van de circulaire economie. Er wordt gebouwd met duurzame materialen en er wordt maximaal gebruikgemaakt van regenwater en zonne-energie. De Warren is een zelfbouw-wooncoöperatie die wil zorgen voor een revolutie op de Amsterdamse woningmarkt. De woonvorm zit tussen huur en koop in en is het nieuwe toonbeeld in de strijd tegen de stijgende huurprijzen en tekorten op de woningmarkt.

Bewoners zijn niet alleen huurder, maar ook mede-eigenaar van de coöperatie. Inmiddels lopen er diverse andere coöperatieprojecten in Amsterdam. Het blijkt steeds vaker dat bewoners dit zelf opzetten en de financiering rond kunnen krijgen. En dat is nieuw en hoopgevend.

Woonplicht voor huiseigenaren

Amsterdam is de eerste stad in Nederland die een woonplicht invoert voor nieuwe huizen. Kopers mogen hun nieuwbouwhuis in Amsterdam niet meer opkopen en vervolgens verhuren. De gemeente stelt deze woonplicht in om speculatie en beleggingen tegen te gaan. Het moet zorgen voor eerlijke kansen voor kopers en voorkomen dat investeerders grof verdienen aan de woningnood. Andere gemeenten, zoals Eindhoven, Maastricht, Groningen en Den Haag volgen en onderzoeken ook al de mogelijkheden voor een woonplicht. Ook buitenlandse steden treffen maatregelen. Zo kochten de steden Berlijn en Barcelona zelf woningen op. In het Verenigd Koninkrijk geldt een extra belasting voor de aankoop van een tweede huis.

Publicatiedatum: 2021-04-13